به نقل از «خبرگزاری دانشجو»

مراکز مشاوره دانشگاه‌ها باید تبدیل قانون‌گریزی سفید به قانون‌گریزی سیاه در استعمال دخانیات را در دستور کار قرار دهند

تاریخ انتشار: ۱۱ خرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۷۸۸۳۱۲۷

رئیس دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه مواجهه با قانون‌گریزی افراد در ارتباط با مصرف دخانیات، نیازمند عزم جدی است، گفت: تا عزم جمعی برای مواجهه با این قانون‌گریزی وجود نداشته باشد، قانون و مجری قانون نمی‌تواند فرآیند مواجهه را به تنهایی مدیریت کند.

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، به نقل از دانشگاه تهران، سید محمد مقیمی رئیس دانشگاه تهران در اولین همایش ملی دانشگاه بدون دخانیات که در تالار فردوسی دانشگاه تهران برگزار شد، با تاکید بر اینکه باید درباره رعایت ضوابط و هنجار‌ها در زمینه پرهیز از مصرف دخانیات در محیط دانشگاه تلاش مضاعف صورت گیرد، گفت: بحث مربوط به مصرف دخانیات از ابعاد بهداشتی، اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و حتی سیاسی قابل بررسی است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

آمار‌ها نشان می‌دهد که مصرف دخانیات چقدر در سلامتی و طول عمر و حتی جنبه‌های اجتماعی و روانی مصرف‌کنندگان و افراد جامعه نقش تعیین‌کننده دارد. از نظر سیاسی همین برای ما کافی است که ما از همه نظر تحت تحریم آمریکا قرار داریم و ظاهرا تنها سیگار است که آمریکا برای واردات آن به ایران ممنوعیتی ندارد. این پیام‌های روشنی برایمان دارد که موضوع چقدر جنبه اجتماعی و سیاسی به خود می‌گیرد.

وی با طرح این پرسش که چرا مصرف سیگار روز به روز در محیط اجتماعی و‌ای بسا در محیط دانشگاهی افزایش پیدا می‌کند، اظهار کرد: علت‌العلل این موضوع را که بررسی می‌کنیم به مجموعه‌ای از علل واسطی و علل غایی و ریشه‌ای برخورد می‌کنیم. گاهی با عارضه‌ها به صورت موقت و گذرا مبارزه می‌شود و این مواجهه خود را در قالب اعمال قانون نشان می‌دهد. این در حالی است که از دانشگاه‌ها و بویژه مراکز مشاوره انتظار می‌رود به ریشه‌ها بپردازد.

مقیمی از «تصمیم آگاهانه برای قانون‌گریزی» به عنوان یک مفهوم اساسی در گرایش افراد به استعمال سیگار در محیط‌های عمومی نام برد و گفت: در همه جوامع با همه تنوع فرهنگی که مشاهده می‌شود، یک اتفاق نظری وجود دارد که استعمال دخانیات و سیگار از نظر اجتماعی، کاری خلاف مقررات است. در برخی کشور‌ها مقررات سخت‌گیرانه و اعمال قانون در این زمینه بسیار شدید است و جریمه‌های بسیار سنگینی برای برخورد با متخلفین اتخاذ می‌کنند و در برخی کشور‌ها هم ممکن است در زمینه اعمال قانون، کمی نرم‌تر برخورد کنند.

استاد دانشگاه تهران در ارائه تحلیلی درباره چرایی قانون‌گریزی و قانون‌شکنی در حوزه‌هایی نظیر پرهیز از استعمال دخانیات، رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی و پایبندی به مقررات سازمانی و اداری، اظهار داشت: قوانین کشور و مقررات دانشگاه یک سری باید‌ها و نباید‌ها را پیش روی شهروندان و اعضای دانشگاه قرار می‌دهند، ولی برخی افراد آن‌ها را رعایت نمی‌کنند و اصرار به قانون‌شکنی دارند. مقوله رعایت ضوابط پوشش نیز در این بستر قابل تحلیل و ارزیابی است.

مقیمی با تقسیم پدیده قانون‌گریزی به سه دسته سیاه، خاکستری و سفید، درباره این سطح‌بندی توضیح داد: برخی رفتار‌های خلاف مقررات هستند که هم نخبگان جامعه و هم توده مردم آن‌ها را امری ناپسند و مذموم برمی‌شمارند و معتقد به برخورد شدید با قانون‌گریزان هستند. این قانون‌گریزی سیاه است. آن دسته از رفتار‌های قانون‌شکنانه که از سوی نخبگان جامعه امری مذموم و شایسته برخورد با قانون‌شکنان شمرده می‌شود، ولی توده مردم نسبت به آن بی‌اعتنا هستند، که آن را قانون‌گریزی خاکستری نامگذاری می‌کنم و در دسته سوم قانون‌گریزی که قانون‌گریزی سفید است، هم اکثریت نخبگان و هم اکثریت توده مردم معتقدند که هر چند کار خلاف قوانین است، ولی ضرورتی به برخورد با قانون‌شکن وجود ندارد.

وی افزود: به نظر می‌رسد در شرایط کنونی کشور، قانون‌گریزی مربوط به استعمال دخانیات، ناظر بر جنبه قانون‌گریزی خاکستری است که متاسفانه کم کم دارد به قانون‌گریزی سفید تبدیل می‌شود؛ بنابراین لازم است برنامه دانشگاه بدون دخانیات بر روی این موضوع متمرکز باشد که نه تنها اجازه ندهیم قانون‌گریزی مربوط به استعمال دخانیات از وضعیت خاکستری به سفید تبدیل شود، بلکه در ادامه تلاش‌هایمان، باید آن را به کانال قانون‌گریزی سیاه بیاوریم تا بتوانیم با ابزار‌های کافی، مواجهه درستی با این موضوع داشته باشیم.

رئیس دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه مواجهه با قانون‌گریزی افراد در ارتباط با مصرف دخانیات نیازمند عزم جمعی است، تاکید کرد: تا عزم جمعی برای مواجهه با این قانون‌گریزی وجود نداشته باشد، قانون و مجری قانون نمی‌تواند به تنهایی فرآیند را مدیریت کند. رفتار قاطعانه مجری قانون در کنار مشارکت نخبگان و توده مردم می‌تواند اثربخش باشد.

مقیمی در بخش دیگر سخنانش، گرایش برخی شهروندان به مصرف سیگار با وجود آگاهی از مضرات متعدد آن را ناشی از موضوعات رفتاری از جمله ناهماهنگی شناختی دانست و گفت: ناهماهنگی شناختی ناظر بر عدم هماهنگی باور‌ها با رفتار‌های افراد است. تداوم این ناهماهنگی شناختی نیز به موضوع کفایت نفس یا عزت نفس برمی‌گردد. افرادی که در جامعه قانون‌گریز هستند و به عنوان مثال به استعمال دخانیات در محیط‌های عمومی روی می‌آورند، احساس ارزشمندی در خود نمی‌کنند و عزت نفس آن‌ها در درجه بالایی قرار ندارد؛ بنابراین برای حل ریشه‌ای مساله، در گام اول باید تلاش کنیم که احساس عزت نفس را در این دسته از افراد تقویت کنیم.

رئیس دانشگاه تهران در پایان تاکید کرد: انتظار می‌رود که مراکز مشاوره و متخصصان حوزه‌های مرتبط، برای ارتقای عزت نفس و کفایت نفس در افراد استعمال‌کننده دخانیات، و همچنین برای اینکه قانون‌گریزی استعمال دخانیات را از وضعیت سفید و خاکستری به وضعیت سیاه تبدیل کنیم و نخبگان و توده مردم را برای یک حرکت جمعی سازماندهی نماییم، راهکار ارائه دهند.

منبع: خبرگزاری دانشجو

کلیدواژه: دانشگاه تهران مراکز مشاوره دانشگاه رئیس دانشگاه تهران استعمال دخانیات مصرف دخانیات قانون گریزی توده مردم عزت نفس

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت snn.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری دانشجو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۷۸۸۳۱۲۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

ماجرای گاز «خنده» در قلیان اکسیژن صحت دارد؟/ قلیان اکسیژن اعتیاد آور نیست؟

اخیرا بحث عرضه نوعی خاصی از قلیان با عنوان «قلیان اکسیژن» در برخی کافی شاپ‌ها و قهوه‌خانه‌ها خبرساز شده؛ موضوعی که گویا در راستای اجرای طرح مطالعاتی وزارت بهداشت در ۱۰ استان کشور است؛ چراکه متخصصان و مسئولان سلامت همواره نسبت به شکستن قبح استعمال قلیان در میان خانواده‌ها و استعمال آن به صورت گروهی و سرگرمی و در نهایت هم افزایش چندین برابری مصرف آن در زنان و مردان و بروز عوارض قلبی و تنفسی ناشی از آن در سنین پایین‌تر، هشدار داده‌اند.

غلامرضا حیدری، مجری طرح مطالعاتی بررسی «قلیان اکسیژن» در واکنش به اخبار  و فضای ایجاد شده درباره این طرح مطالعاتی، با تاکید بر اینکه «قلیان اکسیژن»، استانداردهای وزارت بهداشت را دارد، اظهار کرد: مقدار گازهای اکسیژن و نیتروژن موجود در «قلیان اکسیژن» تنظیم شده و استاندارد است و حدود ۱۰ سال از زمان ثبت اختراع رسمی این دستگاه در کشور می‌گذرد.

ماجرای گاز «خنده» در قلیان اکسیژن

رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی با اشاره به اخبار منتشر شده در شبکه‌های اجتماعی درباره قلیان اکسیژن خاطرنشان کرد: ادعای استفاده از «گاز خنده» در قلیان اکسیژن در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده که در پاسخ به ادعاهای مطرح شده باید گفت، استفاده از گاز خنده در قلیان اکسیژن صحت ندارد. 

وی درباره ترکیب گازهای قلیان اکسیژن گفت: سهم اکسیژن از ترکیب گازهای به کار گرفته شده قلیان اکسیژن حدود ۸۰ درصد است و نیتروژن می‌تواند به میزان ۵ درصد به ترکیب گازها اضافه شود.

مجری طرح مطالعاتی بررسی دستگاه پاک‌دم ادامه داد: «اکسید نیتروژن» که با «گاز خنده» شناخته می‌شود در قلیان اکسیژن وجود ندارد. «انتونوکس» که یک گاز بی‌ضرر  به حساب می‌آید که در قلیان اکسیژن استفاده می‌شود. پژوهش‌های متعددی درباره «انتونوکس» در سطح جهان انجام شده، یافته‌های این مطالعات از بی‌ضرر بودن این گاز حکایت می‌کند.

حیدری درباره اعتیادآور بودن انتونوکس اظهار کرد: انتونوکس از  مسائلی مانند «ایجاد وابستگی»، «اعتیادآوری» و «گازهای خنده‌آور» تهی است. با توجه به ویژگی‌های انتونوکس باید گفت ادعاهایی که در ارتباط با قلیان اکسیژن مطرح شده یک بازی رسانه‌ای است.

وی درباره طرح مطالعاتی بررسی دستگاه پاکدم اظهار کرد: بررسی دستگاه پاکدم که توسط دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی انجام می‌شود یک طرح مطالعاتی به حساب می‌آید. این طرح مطالعاتی مورد تایید وزارت بهداشت واقع شده و «کد اخلاق» دارد. 

نتایج تحقیقات؛ ملاک تصمیم‌گیری درباره قلیان اکسیژن

رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه در این طرح مطالعاتی افرادی که از قلیان اکسیژن استفاده می‌کنند مورد نظرسنجی قرار می‌گیرند، افزود: هدف از اجرای نظرسنجی این است که مصرف‌کنندگان قلیان‌ اکسیژن را ارزیابی کنیم. این ارزیابی‌ها به منظور بررسی مشکلات و عوارض احتمالی ناشی از مصرف قلیان اکسیژن است. با توجه به مشکلات و عوارض احتمالی ناشی از استعمال قلیان اکسیژن برای آینده این دستگاه تصمیم می‌گیریم. 

وی گفت: در حال حاضر، قلیان اکسیژن در برخی استان‌ها مورد بررسی و تحقیق قرار گرفته است. پاسخ به پرسش‌های «آیا قلیان اکسیژن عوارض دارد؟» و «آیا قلیان اکسیژن می‌تواند به عنوان یک دستگاه بی‌ضرر معرفی شود؟» به عنوان پرسش‌های این طرح مطالعاتی طرح شده‌اند. پاسخ به این پرسش‌ها به گذر زمان نیاز دارد؛ این پروژه تحقیقاتی باید به مدت یک یا دو سال انجام شود که بتوان به پرسش‌های مطرح شده پاسخ داد. 

حیدری افزود: طرح مطالعاتی قلیان اکسیژن در شهر تهران انجام شده و مصرف‌کنندگان این دستگاه با «تست تنفسی» مورد ارزیابی قرار گرفته‌اند. نتایج تست تنفسی مصرف‌کنندگان قلیان اکسیژن نشان می‌دهد وضعیت تنفسی آن ها نسبت به افراد عادی، کاملا بالاتر است. نتایج به دست آمده می‌تواند ما را به مسیری هدایت کند که قلیان اکسیژن، مشکلات سلامتی ندارد. البته تاکید می‌کنم که به طور قطع، اظهارنظر نهایی درباره قلیان اکسیژن به بررسی‌های کامل‌تر نیاز دارد. در نظر داریم افرادی که از قلیان اکسیژن استفاده می‌کنند در ۱۰ استان کشور مورد ارزیابی قرار دهیم. بازهم تاکید می‌کنم اخبار مربوط به عوارض و اعتیادآوری قلیان اکسیژن، یک بازی رسانه‌ای و کذب محض است. 

رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی درباره جزییات اجرای طرح تحقیقاتی قلیان اکسیژن اظهار کرد: مراکزی که قلیان‌های دخانی ارائه می‌دهند به صورت داوطلبانه در طرح تحقیقاتی شرکت می‌کنند. بر اساس استانداردهای وزارت بهداشت، درصد گازهای اکسیژن و نیتروژن قلیان اکسیژن تنظیم می‌شود. طرح تحقیقاتی در ۳ استان تهران، البرز و آذربایجان شرقی آغاز شده، همچنین امور مربوط به این طرح تحقیقاتی در استان بوشهر و شهر جیرفت در استان فارس در حال انجام است.

وی ادامه داد: استان‌های مازندران، زنجان، هرمزگان نیز به طرح تحقیقاتی قلیان اکسیژن اضافه می‌شوند.

حیدری درباره جامعه آماری طرح مطالعاتی قلیان اکسیژن نیز گفت: تعداد مراکز عرضه قلیان‌های دخانی که در طرح مطالعاتی لیان اکسیژن شرکت کرده‌اند باید به «حجم نمونه» که در طرح علمی برآورد شده، برسند. میزان جامعه آماری باید به نحوی باشد که آمار و ارقام خروجی طرح تحقیقاتی از منظر آماری، «معنی‌دار» و «قابل تایید» باشد. این طرح تحقیقاتی به یک یا دو سال زمان نیاز دارد که میزان داده‌های مورد نظر جمع‌آوری شود. پس از جمع‌آوری داده‌ها، آنالیزهای مورد نیاز انجام می‌شود. 

چرایی اجرای طرح مطالعاتی قلیان اکسیژن

وی درباره چرایی اجرای طرح مطالعاتی قلیان اکسیژن گفت: سال‌ها است علیه دخانیات مبارزه می‌کنیم و با اقداماتی در نظر داریم میزان مصرف دخانیات را کنترل و محدود کنیم. برنامه‌هایی با هدف کنترل دخانیات طی سال‌های گذشته  مطرح شده اما شکست‌ خورده‌اند. همچنین ممنوعیت‌های استعمال دخانیات اثربخش نبوده‌اند و جرائم مربوط به تخلفات دخانیاتی به خوبی اجرا نشده‌اند.

افزایش مصرف قلیان در جامعه

حیدری با بیان اینکه متاسفانه قلیان در کشور به ویژه در میان جوانان به وفور استعمال می‌شود، افزود: مصرف قلیان در جمعیت نوجوان در حال افزایش است. بررسی‌ها بیانگر این است تفاوتی در ارتباط با میزان مصرف قلیان در میان زنان و مردان وجود ندارد؛ این در حالیست که میزان مصرف سیگار در میان مردان نسبت به زنان ۱۰ برابر بیشتر است. آمار و ارقام بیانگر این است که حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد افراد بالای ۲۵ سال، چه مرد و چه زن قلیان استعمال می‌کنند. 

رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی با بیان اینکه قلیان در میان جامعه ایرانی ورود کرده، افزود: قلیان در میان خانواده‌ها، اماکن تفریحی و جمعیت جوان کشور ورود کرده است. میزان دود هر وعده استعمال قلیان معادل استفاده از ۱۰۰ نخ سیگار است. 

حیدری درباره تنباکوهای مورد استفاده در قلیان‌ها گفت: تنباکوها غیراستاندارد به حساب می‌آیند و عمدتاً با آلودگی‌های محیطی، میکروبی و قارچی همراه هستند. زغال‌هایی هم که در قلیان استفاده می‌شوند زمینه‌ساز مسمومیت با مونوکسیدکربن هستند. 

افزایش بیماری‌های تنفسی و قلبی در پی افزایش مصرف قلیان

رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علوم‌پزشکی شهید بهشتی افزود: متاسفانه در ارتباط با کنترل مصرف قلیان هیچ برنامه‌ریزی کاملی وجود ندارد. با توجه به افزایش استعمال قلیان در میان جوانان و نوجوانان شاید بتوان گفت باید به انتظار افزایش بیماری‌های تنفسی و قلبی_عروقی در سنین جوانی بنشینیم. در حالی که بیماری‌های تنفسی و قلبی_عروقی معمولا در دهه‌های پنجم یا ششم زندگی بروز می‌کنند. شرایط به واسطه استفاده از قلیان به نحوی است که افراد ۲۰ و ۳۰ ساله دچار برونشیت مزمن و بیماری‌های قلبی هستند.

شاید قلیان اکسیژن جایگزینی برای قلیان‌های دخانی باشد

حیدری با بیان اینکه عوارض مصرف قلیان باید در کانون توجه قرار گیرد، افزود: بهره‌ گرفتن از راهکارها و روش‌های علمی در جهت کنترل مصرف دخانیات باید در کانون توجه قرار گیرد. به نظر می‌رسد قلیان اکسیژن شاید بتواند جایگزین قلیان‌های دخانی شود.

وی تاکید کرد: در حال حاضر، دستگاه قلیان اکسیژن «تایید نهایی» را نگرفته است. اگر نتایج تحقیقات و شرایط طوری باشد که این دستگاه جایگزین قلیان‌های دخانی شود، یک گام موثر در راستای حفظ سلامتی جامعه به حساب خواهد آمد. اما در مجموع اظهارنظر درباره قلیان اکسیژن منوط به بررسی‌های کامل‌تر بوده و نتایج تحقیقات؛ ملاک تصمیم‌گیری در این باره خواهد شد.

منبع: خبرگزاری ایسنا